การตรวจหาสาเหตุภาวะมีบุตรยาก

ในปัจจุบันพบว่าปัญหาภาวะมีบุตรยากที่เกิดจากอายุของเพศหญิงนั้นมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นทุกๆ ปี เมื่อผู้หญิงมีอายุสูงขึ้น จำนวนไข่และคุณภาพของไข่จะลดลงอย่างรวดเร็ว รวมถึงไข่ที่มีพันธุกรรมที่ปกติก็มีแนวโน้มที่จะลดลงด้วย เมื่อผู้หญิงเข้าสู่วัย 30 ตอนปลายและ 40 ตอนต้น ความสามารถในการตั้งครรภ์โดยธรรมชาติจะลดลงอย่างรวดเร็ว ทั้งนี้ผู้หญิงในช่วงวัย 45 ปีขึ้นไปโดยมากจะเข้าสู่วัยใกล้จะหมดประจำเดือน (วัยทอง) โอกาสมีบุตรเกือบเป็นศูนย์ ดังนั้นหากคู่ที่ฝ่ายหญิงมีอายุ 35 ปีหรือมากกว่าพยายามตั้งครรภ์ด้วยวิธีธรรมชาติมาแล้วเป็นเวลา 6 เดือนหรือมากกว่า ควรเข้ารับการประเมินภาวะเจริญพันธุ์โดยเร็วที่สุด

สาเหตุของภาวะที่มีบุตรยากจากฝ่ายชาย พบได้ประมาณ 15-20% แพทย์จะทำการตรวจหาสาเหตุ โดยการตรวจสอบคุณภาพน้ำอสุจิ และตรวจเลือดฮอร์โมน หากผลตรวจน้ำเชื้อพบความผิดปกติมาก เพื่อหาสาเหตุและแนวทางการรักษา และให้คำแนะนำในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เช่น เลิกบุหรี่ เหล้า หากพบว่าอสุจิมีความผิดปกติมาก แพทย์จะแนะนำให้รับการรักษาด้วยวิธี ICSI และอาจใช้เทคโนโลยีพิเศษที่ช่วยเลือกอสุจิที่มีคุณภาพดีมาทำปฏิสนธิ (ICSI) เช่น Sperm MACS, pICSI Dish

หากมดลูกมีความผิดปกติ เช่น มีเนื้องอกมดลูก (Myoma) หรือมีติ่งเนื้อในโพรงมดลูก  (Endometrial polyp) อาจส่งผลให้มีบุตรยากได้ โดยเนื้องอกชนิดที่ยื่นเข้าไปในโพรงมดลูก (Submucous Myoma) และติ่งเนื้อในโพรงมดลูกจะรบกวนการฝังตัวของตัวอ่อน หากตรวจพบแพทย์จะแนะนำให้ทำการรักษาตามความเหมาะสมต่อไป

ในผู้ป่วยที่มีประวัติการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ เช่น หนองในเทียม หนองในแท้ หรือภาวะอักเสบในอุ้งเชิงกรานอาจทำให้เกิดภาวะอุดตันของท่อนำไข่ในเพศหญิง ทำให้ไข่และอสุจิไม่สามารถเดินทางพบกันได้ ในกรณีที่ท่อนำไข่ทั้งสองข้างอุดตันจำเป็นต้องรักษาด้วยวิธีการทำเด็กหลอดแก้ว

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ คือภาวะที่เยื่อบุผนังมดลูกเจริญภายนอกมดลูก ซึ่งพบประมาณ 10 – 50% ในผู้หญิงช่วงวัยเจริญพันธุ์ และอาจส่งผลต่อการมีบุตรยากจากภาวะอักเสบที่ทำให้ปริมาณไข่ในรังไข่และคุณภาพของไข่ลดลง รวมทั้งยังทำให้เกิดพังผืดในอุ้งเชิงกรานและอาจทำให้ท่อนำไข่ตันได้ หากพบว่ามีภาวะเยื่อบุโพรงมดลุกเจริญผิดที่ แพทย์จะทำการรักษาตามความเหมาะสมของแต่ละบุคคลต่อไป

บางครั้งการประเมินภาวะมีบุตรยากอย่างครบถ้วนอาจยังไม่สามารถระบุสาเหตุชัดเจนได้ สามารถเกิดขึ้นได้ประมาณ 15% แต่แม้จะไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริงของภาวะมีบุตรยาก เราก็ยังมีแนวทางการรักษาที่หลากหลายเพื่อช่วยแก้ปัญหาและนำไปสู่การตั้งครรภ์ที่สำเร็จได้